Jevrejska zajednica Crne Gore

U organizaciji Jevrejske zajednice Crne Gore održana je virtuelna promociju knjige „Purim”, koja je nedavno objavljena uz finansijsku podršku Ministarstva prosvjete, nauke, kulture i sporta Crne Gore. Na molbu Jevrejke zajednice Crne Gore, knjige je priredio, preveo i  bilješkama propratio prof. dr Eliezer Papo. 

Cijeneći strategiju kulturnog dijaloga sa okruženjem koju su razvili sefardski mudraci tokom vremena, a koja je počivala na ideji korišćenja instrumenata okruženja u cilju promovisanja vlastite kulture i vrijednosi, prof.dr Papo je prepjevao prozni tekst Megilat Ester u deseterac, u duhu narodnih junačkih pjesama.

Bila je ovo dobra prilika da predstavimo knjigu i običaje vezane za praznik kako Jevrejima tako i ne – Jevrejima iz Crne Gore i regiona. Pustili smo da se duh kultura susretne bez bojazni da će naškoditi jedna drugoj.

Spoznaja da Bog nije napustio izabrani narod i da je njegova ruka tu u svoj svojoj snazi, da On upravlja svim događajima, ojačala je duše jevrejskog naroda. A to je ono što mu je i trebalo. „Putem Purima, dobili smo našu novu karakternu osobinu, ojačali našu dušu, dobili nešto što nijesmo imali prije, sposobnost da vidimo relanost Božijeg postojanja. Iako se Bog okrenuo i sakrio lice od nas, dobili smo novu, dodatnu snagu duše, koju trebamo da bi preižvjeli“ istakao je Luciano Moše Prelović, Vrhovni rabin Crne Gore, otvarajući promociju.

Univerzalna pouka Megilat Ester je da Bog brine o „izabranom Božijem narodu“, ma gdje se taj narod nalazio, pa i u rasijanju i u svim vremenima, rekao je protojerej-stavrofor Gojko Perović, rektor cetinjske Bogoslovije.

Govoreći o vremenu nastanka on je naglasio da je riječ o nekih 300 godina za koji možemo vezati kontekst ove knjige, „u periodu persijske uprave Judejom, periodu izgradnje II Hrama i obnove duhovnog života - bogosluženja u Hramu, desilo se i prvo sabiranje kodeksa knjiga Svetog pisma, u onom kontekstu koji je nama danas poznat. Tematika Megilat Ester je vezana za V vijek, za vrijeme persijskog cara Kserksa. Naučna istraživanja se prepliću oko naučnih teza kada je mogla nastati. Da li je to savremeni događaj koji opisuje, to bi bio V vijek, mada naučnici misle da je mlađa, a ta mladost seže i do II vijeka i vremena Makavejskog ustanka“

U vremenu nastanka ove knjige Jevreji nemaju državu koju su imali u periodu postojanja svog prvog Hrama, nemaju svog cara, nemaju zemaljsku upravu. Oni su pod upravom Persijanaca koja traje 200 godina, a kasnije pod upravom grčkih carstava. Oni se sjećaju cara Davida noseći mesijansku ideju da će izbavitelj doći.

O pitanju da li je prikladno knjigu o Ester prevesti kroz deseterac, pošto je to prozni spis, iz jednog sasvim drugačijeg konteksta, govorio je prof. Dr Aleksandar Pavlović, sa Instituta za filozofiju i društvenu teoriju, Univerziteta u Beogradu.

„Ja mislim da i za to postoje dobri razlozi – Knjiga o Ester je jedna stara, tradicionalna priča, i neke osobine Knjige o Ester koje liče na usmenu tradiciju, ima ponavljanja, ima izraza koji zvuče tipski, i čitajući malo o tome video sam da ima tumača koji smatraju da je ovaj spis neko vreme prenošen usmeno... Ako je to tačno, to je onda izvesno razlog više da se ovaj spis u prevodu prenese u obliku koji je karakterističan za našu usmenu tradiciju.“

Po njemu Papo nije samo prevodilac već autor deseteračke Knjige o Ester, autorskog i pjesničkog djela i zaključio da je ovaj prevod susret jevrejske kulture i tradicije i južnoslovenske epske tradicije.

„To je susret u jednoj ličnosti, i u jednom tekstu, nekoga ko je duboko uronjen u duh jevrejske kulture i tradicije, u duh južnoslovenske junačke pjesme i deseterca“.

Milosav Gudović, filozof, pjesnik i guslar je otpjevao uz gusle dva poglalja po izboru dr Papa, a potom je govorio o iskustvu prenosa sakralnog teksta u guslarski medij.

Autor se zahvalio učesnicima i u svom dobro poznatom maniru napravio kratak osvrt na Knjigu Ester u širem kontekstu.

Predsjednica Jevrejske zajednice Crne Gore je zahvalila gostima, učesnicima i autoru i naglasila da ova promocija i knjiga imaju veliki značaj kako u pogledu baštinjenja jevrejske tradicije i kulture u Crnoj Gori tako i za njegovanje dobrih međuvjerskih odnosa.

Jevrejska zajednica Crne Gore je izdala knjigu „Purim“ povodom praznika Purima, koji je proslavljen prošle nedjelje.